ساقه گیاهی با ساختار سخت متخلخل و فیبری که آوند چوبی ثانویه بافت آوندی متشکل از سلولز، همی سلولز و لیگنین است را می توان به عنوان چوب تعریف کرد. این یک اندام حمایت کننده از گیاهان چوبی است که شاخه ها و ساقه ها را تشکیل می دهد و ساختار محکمی به آنها می‌دهد. در این مقاله به کاربرد چوب در صنایع مختلف می‌پردازیم.
کاربرد چوب در صنایع و بخش‌های مختلف
چوب بخشی از گیاه است که کاربردهای چند منظوره دارد که انکار آن غیرممکن است و توجه به آن در زندگی روزمره دشوار است. از قدیم الایام چوب مورد استفاده بشر بوده و این تداوم هنوز در تمدن مدرن باقی مانده است. در زیر به چند مورد از کاربردهای چوب در صنایع مختلف اشاره شده است:
1. کاربرد چوب در ساخت و ساز و حصارکشی
– ساخت و ساز خانه
در دوره‌های اولیه، استفاده از چوب در ساخت و سازهای خانگی یک صحنه رایج بود و این امر هنوز در قرن بیست و یکم ادامه دارد. در نقاط مختلف دنیا در ساخت منازل معمولاً از چوب برای استحکام و کیفیت داخلی مانند کفپوش، چهارچوب درها و پنجره ها استفاده می شود.
– حصارکشی و تزئین باغ‌ها
در سیستم‌های دکوراسیون مدرن از چوب‌ها برای ساخت نرده و دکوراسیون ساده برای باغبانی مصنوعی داخل خانه یا پشت بام استفاده می‌شود.
2. چوب و مصارف خانگی
– ظروف و کاسه
ظروف ساخته شده از چوب به جای پلاستیک و استیل نمادی از ظرافت هستند که بر جذابیت و زیبایی گوشه‌ای از خانه می‌افزایند. امروزه پرطرفدارترین کاربرد چوب استفاده از آن در ساخت ظروف است. به عنوان مثال، از چوب گردو سیاه (Juglans nigra) در غرب برای ظروف منزل استفاده می شود.
– کفگیر و ملاقه
کفگیر و ملاقه چوبی از رایج‌ترین ابزارهای دستی ساخته شده از چوب است. زمانی که از ظروف آشپزخانه در کنار اجاق گاز استفاده می‌شود، در برابر حرارات و آتش مقاوم‌اند. و احتمال ضربه به دیگر وسایل را کم می‌کند.
3. چوب و صنعت هنر
– آثار هنری
برای آثار هنری مانند مجسمه‌ها، خراطی و کنده‌کاری‌ها و همچنین ساخت اشیاء تزئینی از چوب به طور گسترده استفاده می‌شود. قاب‌های تابلو هنری نیز در بسیاری از موارد از چوب ساخته می‌شوند. برای مثال از چوب کاج (Pinus)، افرا (Acer)، چوب گیلاس (Prunus) برای قاب‌بندی استفاده می‌شود.
– ساز موسیقی
آلات موسیقی مانند پیانو، ویولن، ویولن سل، درام، فلوت، گیتار، کنترباس و تعدادی دیگر از آلات موسیقی برای ساخت یک کوک کامل نیاز به چوب دارند.
به عنوان مثال، چوب ماهون (Swietenia macrophylla)، افرا، چوب خاکستر (Fraxinus) برای گیتار مناسب است.
4. چوب و تجهیزات ورزشی
– کاربرد چوب در اسباب‌بازی و وسایل ورزشی
تجهیزات ورزشی چوبی قبل‌تر به عنوان نمادی از مد در نظر گرفته شد. اما امروزه برای افرادی که به سلامتی خود اهمیت می‌دهند در نظر گرفته می‌شود. در گذشته از پلاستیک برای ساخت وسایل ورزشی و اسباب بازی استفاده میشد. اما پلاستیک چیزی نیست جز ترکیبی از مواد شیمیایی که برای سلامتی کودکان مضر است. کریکت، هاکی، بیلیارد، تنیس روی میز و دیگر تجهیزات ورزشی و سرگرمی را می‌توان از چوب ساخت. در ساخت اسباب‌بازی‌ها و تجهیزات ورزشی مدت‌هاست که از چوب برای دسته‌ها و قسمت‌های اصلی استفاده می‌کنند.
به عنوان مثال، چوب بید (Salix) برای کریکت، خفاش تنیس؛ چوب توت (Morus) برای چوب هاکی استفاده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر به هایلایت چوب و ورزش مراجعه کنید.
5. کاربردهای تجاری چوب
– مبلمان
در حال حاضر بازار مبلمان چوبی بسیار سودآور است. هیچ کس نمی‌تواند تقاضا برای مبلمان چوبی را انکار کند. زیرا از زمان‌های قدیم نشانه اشرافیت بوده. امروزه چوب ساج (Tectona grandis) بهترین چوب برای ساخت مبلمان است. همچنین از چوب راش و روسی نیز برای ساخت مبلمان استفاده می‌کنند. برای تهیه چوبهای راش و روسی اینجا کلیک کنید.
– کشتی سازی و قایق‌سازی
کشتیها و قایقهای ماهیگیری روستایی از چوب ساخته میشدند. برای ساخت قایقها و کشتیها چوب یکی از مهمترین مصالح است. در گذشته از چوبهای سخت و نرم برای صنعت کشتی استفاده میشد. (پیشنهاد مطالعه: انواع چوب و کاربردهای آنها)
به عنوان مثال، ساج، شال (Shorea robusta)، انبه، آرجون (Terminalia arjuna) در گذشته برای کشتی‌سازی استفاده میشد. اکنون سرو (Cupressaceae )، چوب سرخ (Sequoioideae sp)، بلوط سفید (Quercus alba) که در برابر آب مقاوم هستند، برای کشتی‌سازی و قایق‌سازی استفاده می شود. از چوب‌هایی مانند کائوری (Agathis australis) برای ساخت قاب کشتیها استفاده می‌شود.
– سوخت
چوب یک منبع قدیمی انرژی در سراسر جهان است. قبل از اکتشاف گاز، منبع اصلی سوخت بود. مردم با سوزاندن آن که به راحتی در جنگل در دسترس بود خود را گرم نگه می‌داشتند و این یکی از اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین کاربردهای چوب است. به طور کلی، چوب، خاک اره و زغال چوب به عنوان منبع انرژی از چوب است. معمولاً برای سوخت از چوبهای گیاهان ارزان قیمت استفاده می‌شود. این یکی از اصلی‌ترین کاربرد چوب در صنایع مختلف است.
– لوازم‌التحریر
برخی از لوازم التحریر مانند مداد کاغذی از چوب ساخته شده‌اند. از خمیر چوب برای تولید کاغذ استفاده می‌شود. یکی دیگر از کاربرد چوب ساخت مداد است. به عنوان مثال، در گذشته از درختان سایپر پاپیروس برای تولید کاغذ استفاده می شد. در بنگلادش از چوب هایKeora (Sonneratia apetala) Bine (Avicennia alba)، Sundari (Heritiera fomes)، Kakra (Bruguiera gymnorhyza)، Geoa (Excoecaria agallocha) برای ساخت خمیر کاغذ استفاده می شود. از چوب دوندال (Xylocarpus granatum) برای تولید مداد استفاده می‌شود.