اصطلاحات تخصصی صنعت چوب

1.  گره  – Knot

گـــره، در واقع جای شــاخــه‌ی شکـسته‌شده از درخت است. بخشی از شاخه باقی مانده، برای مدتی از تنه درخت تغذیه می‌کند که در نهایت منجر به تشکیل حلقه‌های تخت تیره رنگ معروف به گره می‌شود. از آن‌جا که پیوستگی الیاف چوب توسط گره‌ها از بین می‌رود، چوب پر گره مقاومت کمتری در برابر فشار از خودش نشون می‌دهد.

1-1. گره چوب زنده

این گره‌ها در بافت چوب تنیده شدن و از چوب جدا نمی‌شوند. با وجود شکننده‌ بودن خلل چـندانی در مقاومت چوب ایجاد نمی‌کنند.

1-2. گره چوب مرده

گره‌های آزاد همان‌طور که از اسم‌شان پیداست موقع برش‌کاری و بر اثر ایجادفشار در الوار به وجود می‌آیند. این گره‌ها توسط یک شاخه مرده ایجاد می‌شوند. به همین دلیل به آن‌ها گره چوب مرده گفته می‌شود.

1-3. گره چوب میخی

زمانی که یک گره به ‌صورت طولی برش می‌خـورد، به شکل یک شاخ نمایش داده می‌شود. این گره‌ها بسیار ضعیف و پردردسرند و مقاومت چوب را از بین می‌برند. گره میخی یکی از بدقلق‌ترین‌های گره چوب است.

2. قلب قرمز – RedHeart از اصطلاحات تخصصی چوب

تغییر رنگ شدید غیر طبیعی در داخل درخت با درجه‌، شدت و یکنواختی متفاوت که از سختی و مقاومت چوب نمی‌کاهد. قلب قرمز به عنوان یک ویژگی در چوب درختان زنده ظاهر می‌شود. Redheart یا قلب قرمز که به آرامی روی چوب ظاهر می‌شود، گاهی قرمز روشن هندوانه‌ای است. هرچند از یک چوب تا چوب دیگر از نظر شدت و رنگ متفاوت است. رنگ قرمزِ قلب قرمز، در معرض تابش مستقیم خورشید به سرعت به یک رنگ قهوه‌ای تغییر رنگ می‌دهد. با این حال این تغییر رنگ را می‌شود با استفاده از مهارکننده‌های UV و دور نگه داشتن چوب از نور شدید خوزشید کُندتر کرد. (اما معمولاً به طور کامل متوقف نمی شود.)

3. ترک – Crock

این ترک‌ها مقاومت و کیفیت چوب را شدیداً پایین می‌آورند. ممکنه بالای الوار یک ترک کم‌عرض وجود داشته باشد که تا به مرحله اجرا و برش‌زنی برسد، شاهد عریض شدن این ترک‌ها باشید. ترک‌های طولانی معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که درخت در اثر باد و طوفان تنش زیادی را تحمل کرده باشد.

3-1.  ترک‌های طولانی

این ترک‌ها مقاومت و کیفیت چوب را شدیداً پایین می‌آورند. ممکن است بالای الوار یک ترک کم‌عرض وجود داشته باشد که تا به مرحله اجرا و برش‌زنی برسد، شاهد عریض شدن این ترک‌ها باشید. ترک‌های طولانی معمولاً زمانی ایجاد می‌شوند که درخت در اثر باد و طوفان تنش زیادی را تحمل کرده باشد.

3-2. ترک ستاره‌ای

اگه در قسمت تنه درخت یا گرده‌بینه شاهد ترک‌های قطری به شکل ستاره یا تعداد زیاد ترک در قطر و شعاع گرده‌بینه بودید، این تنه‌ها را برای کار انتخاب نکنید. این ترک‌ها معمولاً به خاطر گرمای شدید و یا یخ‌زدگی درخت در زمان رشد شکل می‌گیرند.

3-3. ترک حلقه‌ای

این پارگی یا ترک به ‌موازات حلقه‌های رشد ایجاد می‌شوند که در تنه‌ی تازه بریده شده ظاهر نمی‌شود. ترک‌های حلقه‌ای زمانی قابل مشاهده‌ هستند که چوب خشک شده باشد. این ترک ناشی از عواملی مثل باکتری، زخم و آسیب و سن درخت است. شرایط محیطی مثل یخ‌زدگی بیش‌ازحد درخت در زمان جوانی نیز در ایجاد این ترک‌ها نقش دارد.

3-4. ترک‌های لبه الوار

ترک‌های لبه الوار معمولاً طولی‌اند و تا انتهای الوار ادامه پیدا نمی‌کنند. معمولاً ترک‌های این‌چنینی در اثر فرآیند خشک شدن نادرست به وجود می‌آیند.

4- حلقه‌های رشد – Growth Rings

همان‌طور که می‌دانید درختان دارای حلقه رشد سالیانه هستند. اگر فاصله بین حلقه‌های رشد سالیانه زیاد باشد، یعنی درخت در مدت زمان کوتاهی، رشد زیاد داشته است. درختانی که اصلاح نژاد شده‌اند و به صورت صنعتی کاشت می‌شوند، دارای حلقه‌های رشد درشت هستند.

5- جوش چوب یا سرطان چوب – Crown Gall

جوش یا غده درخت با نام سرطان چوب هم شناخته می‌شود. وقتی خاک و سنگ اطراف ریشه درخت دارای املاح و مواد معدنی و فلزات باشد، سیستم ایمنی درخت آب را تصفیه و املاح معدنی به‌صورت غده شروع به رشد می‌کند. هرچند که جوش به‌عنوان یک مشکل شناخته شده است؛ اما به‌واسطه زیبایی و نقش و طرح عجیب و خاصی که دارد، برای ساخت لوازم تزئینی و جواهرات و پیپ و … مورد استفاده قرار می‌گیرد و قیمت نسبتاً بالایی دارد.

6- تنه‌های پیچ‌خورده – Twisted Trunks

رگه‌های این درختان سرگردان هستند و به هیچ عنوان برای اره کشی مناسب نیستند. به‌محض اینکه این تنه‌ها برش بخورند، تخته واکنش نشان می‌دهد و تاب بر می‌دارد. معمولاً این مشکل در اثر پیچ و تاب سریع درخت در اثر وزش باد ایجاد می‌شود.

7- سوراخ لانه پرندگان – Hole Nest

برخی پرندگان مانند دارکوب تنه درخت را ســـوراخ می‌کنند تا برای خود لانه بسازند. همچنین پرندگان دیگری هم هستند که برای تغذیه، پوستـــه درخت را سوراخ می‌کنند تا به کرم‌ها و لارو حشرات دست پیدا کنند. یکی از مشکلاتی که در تنـه وجـود دارد، این سوراخ‌ها است. اگر در زمانی که درخت جـــوان است این ســــوراخ ایجـاد شود، به‌مــرور زمــان رگـــه‌های درخت با توجه به وجود نقص در درخت با شکـلی نامتعــارف ایجــاد می‌شود. در بــرخی موارد این ناهنجاری موجب کاهش مقاومت چوب شود.

8- لاشه شدن چوب – Wood Carcass

معمولا زمانی که عمـل رندگی خلاف جهت راه چـوب  انجـام شود، ممکن است چوب لاشه شود. همچنین ممکن است که قسمتی از سطح چوب ریش‌ریش شود.