گواهینامه ISO 9001 چیست؟
گواهینامه ISO 9001 به مدیریت کیفیت در خدمات و تولیدات اطلاق می‌گردد. ISO 9001 به عنوان استاندارد شناخته شده بین‌المللی برای سیستم‌های مدیریت کیفیت (QMS) تعریف شده است. این استاندارد گسترده‌ترین استاندارد QMS در جهان است. بیش از ۱ میلیون گواهینامه برای سازمان ها در ۱۷۸ کشور جهان اخذ شده است.
ISO 9001 استانداردی جامع برای شرکت‌ها، سازمان‌ها و مراکزی است که به کیفیت توجه دارند. شرکت‌ها و مراکزی که موفق به اخذ این گواهینامه می‌گردند به مشتریان خود اعلام می‌دارند که یک سیستم مدیریت کیفیت موثر در آن شرکت فعال است. ایزو 9001 راهی سریع و آسان برای مصرف کنندگان بالقوه است. آنها میتوانند ببینند آیا شرکت وقت و تلاش خود را برای اطمینان از این که محصول یا خدماتی که ارائه می‌دهد، دارای کیفیت قابل قبول است یا خیر.
استاندارد ایزو 9001 از ساختار مشترک ارائه شده توسط Annex SL پیروی می‌کند. ISO 9001: 2015 با سایر سیستم‌های مدیریتی، مانند ISO 14001 سازگاری بیشتری دارد. این امر باعث می‌شود که ادغام سیستم‌های مدیریتی موثرتر و کارآمدتر شود.
این استاندارد بدین منظور تدوین شده است تا سازمان‌ها را از هر نوع و در هر اندازه ای که باشند در استقرار و اجرای مؤثر سیستم مدیریت کیفیت یاری دهند.
آیا دریافت گواهینامه ISO 9001 به معنی کیفیت بسیار بالاست؟
ذکر این نکته بسیار مهم و حیاتی است که این استاندارد یک سیستم مدیریت کیفیت جامع است. به‌علاوه تمامی فرایندهای سازمان از ابتدا تا انتها تحت کنترل و بازرسی قرار می‌دهد. به عنوان مثال یک شرکت تولید کننده چیپس سیب زمینی این گواهینامه را داراست. این به این معنی است که چیپس تولیدی امروز با چیپس تولیدی فردا مزه متفاوتی از لحاظ میزان نمک، روغن، مواد اولیه و میزان پخت ندارد. همچنین تمامی فرایندها از خرید مواد اولیه تا فرایند تولید و بسته بندی بر اساس دستورالعمل های تعریف شده، تایید شده و مشخص صورت می‌گیرد. در صورتی که نیاز به بهبود در فرایندها باشد پیش از هر اقدامی دستورالعمل های قدیمی مورد ویرایش قرار گرفته میگیرند. دستورالعمل و روش اجرایی های جدید مورد تایید، تصویب و اجرا قرار میگیرند.
لذا داشتن و اخذ این گواهینامه در وهله‌ی اول موجب ایجاد ساماندهی کیفی در روند تولیدات یا خدمات می‌شود. همچنین مانع از انجام سلیقه ای در امور می گردد. با توجه به اینکه در گواهینامه ISO 9001 به موضوع بهبود مستمر توجه جدی شده از واحدهای صنعتی یا مراکز خدماتی دارنده این استاندارد انتظار می‌رود که طی برنامه ای منظم کیفیت محصولات خود را نیز ارتقا بخشند.
در ورژن و ویرایش جدید گواهینامه ایزو 9001 که به ISO 9001 : 2015 شناخته می شود به بحث مدیریت ریسک نیز توجه ویژه شده است. بر اساس این ورژن از گواهینامه می‌بایست در تمامی فرایندهای سازمانی به بحث ریسک توجه نمود.
لزوم اخذ گواهینامه ISO 9001 و ارتباط با سایر استانداردها
امروزه این استاندارد (سیستم مدیریت کیفیت) نیاز بسیاری از شرکت ها،سازمان‌ها و سایر بنگاه‌های اقتصادی می باشد. اهمیت این استاندارد بسیار تامل برانگیز است. به عبارتی یکی از شاخصه‌های استانداردسازی نحوه مدیریت سازمان‌ها در سطح جهانی می‌باشد. اجرای الزامات سیستم مدیریت کیفیت این استاندارد در هر سازمانی، توانایی آن سازمان را در ارائه محصولات و خدماتی که دلخواه مشتری باشد، برآورده می‌کند. هدف اصلی از استقرار این سیستم، افزایش رضایت مشتریان از طریق بهبود کیفیت خدمات و تولیدات است.
بدیهی است که برای راهبری و اداره موفق یک سازمان باید آن را به گونه‌ای نظام مند و شفاف هدایت، کنترل و مدیریت کرد. این موفقیت می‌تواند در پرتو استقرار و برقرار نگه داشتن سیستم مدیریتی باشد. که این سیستم مدیریتی برای بهبود پیوسته سازمان طراحی شده است. در عین حال به نیازهای مشتریان درون سازمانی و برون سازمانی توجه ویژه می‌کند.
ساختار Annex SL، زبان مشترک بین سیستم‌های مدیریت ایزو است. این ساختار مسیر صدور گواهینامه‌های مربوط به انطباق را ساده می‌کند. همچنین با تمرکز بر روی ریسک، موارد نگران کننده را از قبل مشخص می‌کند. به شما این امکان را می‌دهد تا منابع مورد نیاز خود را در جایی که بیشترین نیاز را دارند، اختصاص دهید.
در صورتی که همراه با گواهینامه ISO 9001 استانداردهای ایزو 14001 و OHSAS 18001 اجرایی شده و گواهینامه آنها صادر گردد در اصطلاح سیستم مدیریت یکپارچه IMS پیاده سازی شده است.
استقرار استاندارد ISO 9001
برای استقرار سیستم مدیریت کیفیت بر اساس استاندارد ایزو 9001 باید وضعیت موجود، نقاط ضعف، نقاط قوت و تطابق سازمانی را شناسایی کرد. و موارد شناسایی شده را این استاندارد بررسی و مقایسه کرد. ممکن است سازمان ها به این نتیجه برسند که بسیاری از نیازمندی‌های موجود در استاندارد ISO 9001 را در حال حاضر رعایت می‌کنند. و فقط چگونگی آنها ثبت نشده است.
همچنین این استاندارد تأکید می کند که یک سازمان به تعیین، اجرا، مدیریت، بهبود مستمر و اثر بخشی فرایندهایی که در سیستم مدیریت کیفیت مورد نیاز است، اهمیت می‌دهد. و یا تأثیر متقابل این فرایندها را به منظور به دست آوردن اهداف سازمانی مدیریت می کند.
ISO 9000 در مقابل ISO 9001
ISO 9001: 2015، برای ایجاد یک سیستم مدیریت کیفیت می‌باشد. استانداردهای دیگری در خانواده ایزو 9000 وجود دارد که از الزامات ISO 9001 پشتیبانی می‌کند. ISO 9000، هفت اصل مدیریت کیفیت را در ورای ISO 9001 توضیح می‌دهد. همچنین کلیه اصطلاحات استفاده شده در استاندارد ایزو 9001 را تعریف می‌کند. علاوه بر این، ISO 9004 راهنمایی در مورد موفقیت آمیز تر شدن یک سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001 را ارائه می‌دهد. علاوه براین بر چگونگی بهبود فرآیندهای اجرایی ایزو 9001 با ارائه بهترین اطلاعات عملی تمرکز دارد.